Omgevingsvisie over de dorpskernen en bedrijventerreinen: Nieuw hoofdstuk in omgevingsbeleid Nederweert
De gemeente Nederweert heeft dit najaar de omgevingsvisie over de dorpskernen en bedrijventerreinen bekend gemaakt. Twee jaar geleden stelde de gemeente de omgevingsvisie voor het buitengebied op. Deze twee visies samen, zouden antwoord moeten geven op de vraag hoe de gemeente wil dat de leefomgeving er in de toekomst uit zal ziet. Helaas ontbreekt dat antwoord grotendeels. Het ontbreekt de gemeente aan een lange termijnvisie voor de toekomst. En, ondanks dat het belangrijk is, worden er geen ambitieuze doelen gesteld op belangrijke onderwerpen zoals de kwaliteit van de leefomgeving.
Geen lange termijn visie maar tunnelvisie
Het opstellen van een omgevingsvisie biedt bij uitstek de kans om na te denken en te beschrijven waar Nederweert als gemeente naar toe wil. Er lijkt echter sprake van tunnelvisie. Vanuit het verleden heeft Nederweert zich altijd als louter een agrarische gemeente gezien. Het ontbreekt aan verbeeldingskracht om een ontwikkelconcept te bedenken voor de toekomst.
Hoe zorgen we ervoor dat Nederweertenaren niet in de auto in de file naar Eindhoven hoeven aan te sluiten, maar dat ze uitdagend en goed betaald werk kunnen vinden binnen de gemeentegrenzen? Hoe zorgen we voor goed betaalde werkgelegenheid in de maakindustrie en de toeristische sector? Welke sectoren willen we stimuleren en aanmoedigen? Hoe zorgen we ervoor dat onze nieuwe woonwijken klimaatbestendig zijn?
Waarom is een concrete omgevingsvisie belangrijk?
In een omgevingsvisie legt de gemeente haar ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving voor de lange termijn vast. Deze omgevingsvisie geeft eigenlijk de grenzen en de richting aan waarbinnen een omgevingsplan wordt opgesteld. Zo’n omgevingsplan omvat meer dan een “ouderwets” bestemmingsplan. Het bevat regels die betrekking hebben op alle onderdelen van de fysieke leefomgeving. Het gaat niet alleen over ruimtelijke ordening, maar bijvoorbeeld ook over normen voor luchtkwaliteit en geur.
De omgevingsvisie kernen- en bedrijventerreinen spreekt zich over één onderwerp duidelijk uit, namelijk het feit dat er een nieuw bedrijventerrein van 15 hectaren zou moeten komen. Veel andere, zeer belangrijke, onderwerpen blijven echter zweven. In onze zienswijze reageren we op veel van die zwevende onderwerpen, maar in dit artikel willen we er één onderwerp uit lichten: het gebrek aan ambities voor een gezonde leefomgeving, en in het bijzonder voor de luchtkwaliteit, geur en fijnstof.
Ambities gezonde en veilige leefomgeving moeten veel ambitieuzer en duidelijker worden beschreven
Op het gebied van luchtkwaliteit is Nederweert al jaren het slechtste jongetje in de klas. Jarenlang deed het gemeentebestuur beloften om hier wat aan te doen. Uit ervaring weten we dat er van de door de gemeente uitgesproken goede intenties, in de praktijk weinig terecht komt omdat deze intenties niet concreet worden vastgelegd. Helaas brengt de omgevingsvisie op dit punt geen verbetering. Oude wijn in nieuwe zakken.
Sterker nog, in de omgevingsvisie wekt gemeente Nederweert de indruk dat de wettelijke normen de burgers van Nederweert voldoende zouden beschermen. Dit is een grove inschattingsfout. De wettelijke normen zijn aantoonbaar veel te ruim! Dat geldt zowel voor het onderwerp geur als fijnstof.
Niet voor niets heeft de rechtbank in Den Haag uitgesproken dat op het gebied van stank, de wetgever de ‘fair balance’ tussen de economische belangen van enkele bedrijven en de omwonenden niet heeft bewaakt en dat daarmee deze wetgeving een schending is van het Europese Verdrag van de rechten van de mens.
Verder zijn de wettelijke normen voor fijnstof vele malen hoger dan de WHO adviesnormen. Die WHO adviesnormen zouden de doelstelling moeten zijn, indien de gemeente haar bewoners wil laten leven in schone lucht.
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet (1 januari 2024) heeft gemeente Nederweert zelf voldoende mogelijkheden (én verantwoordelijkheden) om strengere omgevingswaarden vast te stellen. Ons inziens wordt de basis hiervoor gelegd in een heldere, concrete omgevingsvisie, waarin de ambities van een schone en gezonde leefomgeving duidelijk worden weergegeven.