De toekomst van onze voedselvoorziening

[26-nov-2025] Afgelopen zaterdag organiseerde Natuurlijk Platform een goed bezochte informatieve en inspirerende middag over de landbouwtransitie. Eerst vertelden vier enthousiaste lokale boeren hoe zij, geïnspireerd door de bijna vergeten kennis van (over)grootvaders, met de natuur mee zijn gaan werken. Dat zorgde voor mooie en gezondere producten, zonder kunstmest of gebruik van pesticiden. Maar ze vertelden ook hoe ze door deze omslag hun eigen verdienmodel zijn geworden en geen behoefte meer hebben aan geld verslindende ‘erfbetreders’, zoals adviseurs. 

Bodemkwaliteit

Bodemkwaliteit is bij alle vier de boeren een cruciaal element in de bedrijfsvoering. Het bedrijf Aards in Ospel doet zelfs onderzoek naar het microbioom van de bodem en de invloed daarvan op geteelde gewassen, samen met de Universiteit Maastricht. Boer Jakob van Pustjens Melkveebedrijf zet in op kruidenrijk grasland, waardoor de koeien gezonder zijn omdat ze zelf hun eigen medicijnen kiezen uit de kruiden die er groeien. Ivo Helwegen van natuur inclusieve tuinderij de Groentegaard in Baexem vertelde over hoe hij samen met zijn vriendin duurzaam groenten verbouwt voor 200 gezinnen. Gerard Kemper van Biologisch Limburg hield een bevlogen verhaal over waar alles dat het certificaat biologisch draagt aan moet voldoen en hoe belangrijk het is voor onze gezondheid. Biologisch wordt vaak duur genoemd, maar bij de maatschappij terecht komende kosten als vervuiling en (dier)ziekten uit de gangbare landbouw blijven buiten beschouwing bij de reguliere landbouw.

v.l.n.r: Peter Ramaekers, Louise Vet, Jakob Pustjens, Gerard Kemper, Ivo Helwegen en Thamar Bovend’Eerdt
“Ik kan zonder jullie, jullie kunnen niet zonder mij”

Gastspreker professor Louise Vet, voorzitter van het Deltaplan Biodiversiteit, begon haar verhaal met een film waarin de aarde zelf aan het woord was. Prachtige beelden, van bergen en oceanen, die er al lang waren voordat mensen bestonden. De boodschap van de aarde was duidelijk: “Ik kan zonder jullie, jullie kunnen niet zonder mij. Ik ben er nog als jullie er niet meer zijn.” Die lijn onderbouwde ze met veel feiten want sinds ze in 1971 begon met haar studie ecologie zag ze de natuur hard achteruitgaan. Veel land wordt wereldwijd uitgeput voor het verbouwen van voer voor teveel vee. Dit kan niet zo doorgaan. De hoop is gevestigd op een beter functionerende overheid, maar ook op de kracht van consumenten die andere keuzes kunnen maken bij het kopen van voeding. Ze liet zien welke partijen binnen het huidige systeem profiteren van de gangbare landbouw zonder dat wordt betaald voor de kosten van vervuiling (stikstof, pesticiden, kappen van tropisch oerwoud voor goedkope soja).

Bij de overstap naar “meewerken met de natuur” heeft een boer vaak tijdelijk minder inkomsten, maar daarvoor bestaat de mogelijkheid van leningen en vergoedingen voor natuurherstel. Ze sloot af met de opmerking dat we allemaal een steentje kunnen bijdragen aan deze transitie naar een ecocentrische landbouw.

Prof. dr. Louise Vet is ecoloog en was twintig jaar directeur van het NIOO in Wageningen